پاکستان روند اخراج مهاجرین افغانستانی بدون مجوز اقامت را آغاز کرد

۱۰ سنبله ۱۴۰۴
تصمیم برای اخراج مهاجرین افغانستانی بدون مجوز اقامت از اکتبر ۲۰۲۳ (پاییز ۱۴۰۲) آغاز شد، زمانی که دولت پاکستان در واکنش به تشدید ناامنی‌ها، افزایش جرائم شهری، و فشارهای داخلی نسبت به حضور گسترده پناهجویان غیرقانونی، طرحی فراگیر را برای شناسایی و بازگرداندن مهاجران غیرمجاز به اجرا گذاشت.
بر اساس اطلاعیه رسمی وزارت کشور پاکستان، ضرب‌الاجلی تا ۳۱ اوت ۲۰۲۵ (۹ سنبله ۱۴۰۴) برای بازگشت داوطلبانه آن دسته از اتباع افغانستانی که دارای کارت شناسایی ثبت‌شده (PoR Card) یا سایر مدارک موقت بودند، تعیین شد. اکنون، با پایان این مهلت، تمام اقامت‌های فاقد روادید یا مجوز رسمی، غیرقانونی تلقی شده و مشمول اقدام قضایی و اخراج خواهند بود.
طبق آمارهای رسمی منتشر شده توسط مقامات پاکستانی و گزارش‌های نهادهای بین‌المللی، از پاییز ۲۰۲۳ تاکنون حدود ۱.۷ میلیون تبعه افغانستانی شامل دارندگان مدارک موقت، افراد فاقد مدرک، و برخی پناهجویان ثبت‌نشده، به افغانستان بازگردانده شده‌اند.
گزارش آژانس پناهندگان سازمان ملل (UNHCR) حاکی از آن است که تا پیش از پایان مهلت قانونی، حدود ۱.۳ میلیون نفر دارای کارت شناسایی پناهجویی به‌صورت موقت اجازه اقامت در پاکستان را داشتند. این کارت‌ها نیز اکنون فاقد اعتبار تلقی شده و صاحبان آن‌ها در معرض بازداشت و اخراج قرار دارند.
بر اساس دستورالعمل‌های اجرایی منتشرشده توسط وزارت کشور پاکستان، مأموران امنیتی، پلیس ایالتی و نیروهای مرزی موظف شده‌اند که هرگونه حضور اتباع خارجی فاقد مجوز اقامت یا روادید معتبر را گزارش داده و مراحل بازداشت، ثبت اطلاعات و بازگرداندن آن‌ها به افغانستان را آغاز کنند.
تصمیم پاکستان با واکنش‌هایی در سطح بین‌المللی روبه‌رو شده است. کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل (UNHCR) و سازمان بین‌المللی مهاجرت (IOM) بارها نسبت به بازگشت اجباری پناهندگان به شرایط نامناسب افغانستان بدون تضمین‌های ایمنی و کرامت انسانی هشدار داده‌اند.
برخی کارشناسان حقوق بشری نیز این اقدام را مغایر با اصول حقوق بین‌الملل پناهندگی به‌ویژه «اصل عدم بازگرداندن اجباری» (Non-refoulement) ارزیابی کرده‌اند. این اصل دولت‌ها را موظف می‌سازد از بازگرداندن پناهجویانی که در کشور مبدأ در معرض تهدید هستند، خودداری کنند.